Dar Yapay Zeka (Narrow AI veya Weak AI), yapay zekanın bir alt türüdür ve belirli bir görevi ya da sınırlı bir alanı çözmeye yönelik tasarlanmış bir yapay zeka sistemini ifade eder. Dar Yapay Zeka, yalnızca çok spesifik bir problemi çözme yeteneğine sahip olup, insan zekasının tüm yönlerini taklit etmekten çok uzaktır.
Özellikleri:
- Sınırlı Yetkinlik: Dar yapay zeka, tek bir alan veya görevi yerine getirmek için programlanır ve bu alan dışındaki işleri yapamaz. Örneğin, bir dil çeviri yazılımı sadece çeviri işlemi yapabilir, ancak anlamlı bir şekilde konuşma yapamaz veya yaratıcı yazılar yazamaz.
- Veri ve Algoritma Tabanlı: Dar yapay zeka, genellikle büyük veri setlerinden öğrenir ve belirli algoritmalarla belirli görevleri yerine getirir. Bu sistemler çok etkili olabilir ancak “genel zeka” (insan benzeri zeka) kapasitesine sahip değildir.
- Otomasyon ve Verimlilik: Dar yapay zeka, çoğunlukla tekrarlayan görevlerde insanlardan daha hızlı ve hatasız çalışabilir. Bu tür yapay zeka, iş süreçlerini otomatikleştirerek verimlilik sağlar.
Örnekler:
- Sanal Asistanlar (ör. Siri, Alexa, Google Assistant): Bu sistemler, sesli komutları anlamak ve yerine getirmek gibi çok spesifik görevleri yerine getirir, ancak insan gibi geniş çaplı bir bilinç veya genel zeka yeteneğine sahip değildir.
- Otomatik Sürüş Sistemleri: Otonom araçlarda kullanılan yapay zeka, belirli sensörler ve algoritmalar kullanarak araçları yol üzerinde sürer. Ancak bu sistemler, genel zeka gerektiren kararlar alamaz; sadece programlandığı görevleri yerine getirir.
- Yüz Tanıma Sistemleri: Güvenlik kameralarındaki yüz tanıma teknolojisi, yalnızca yüzleri tanımakla ilgilidir. Yüz tanıma dışında hiçbir şey yapmaz.
- Öneri Sistemleri: Netflix veya Spotify gibi platformlarda öneri yapan yapay zeka, kullanıcının geçmiş davranışlarını analiz eder ve buna göre içerik önerilerinde bulunur.
Dar Yapay Zeka ile Genel Yapay Zeka Arasındaki Fark:
- Dar Yapay Zeka (Weak AI): Sadece belirli, tek bir görevi yerine getirebilir. İnsan gibi düşünme yeteneği yoktur ve çok sınırlı bir alanda çalışır.
- Genel Yapay Zeka (Strong AI veya AGI): İnsan zekasına benzer şekilde, herhangi bir görevi öğrenip yerine getirebilecek kadar geniş bir yetenek yelpazesi vardır. Bu, şu an var olmayan, ancak bazı araştırmaların hedeflediği bir konsepttir.
Sonuç:
Dar yapay zeka, günlük yaşamda çok sayıda alanda önemli faydalar sağlamakta ve işlerimizi daha verimli hale getirmekte kullanılır. Ancak, bu tür yapay zeka sadece belirli ve sınırlı görevlerde uzmanlaşmıştır, dolayısıyla genel düşünme ya da bilinçli karar verme gibi yeteneklere sahip değildir. Bu nedenle, genellikle “zayıf” yapay zeka olarak adlandırılır.